هادی خانیکی؛ محمدحسین پناهی؛ محمد امین قانعی راد؛ زرین زردار
چکیده
رسانهها به عنوان شکلدهندگان به افکار عمومی، نقشی تعیینکننده در حمایت از رشد و توسعه علم و فناوری دارند. آنها این کار را از طریق طراحی چارچوبهای رسانهای برای طرح موضوعات مختلف علمی انجام میدهند. این مقاله به دنبال شناسایی چارچوبهایی است که سریالهای تلویزیونی جمهوری اسلامی ایران به کمک آنها بیوتکنولوژی را به تصویر کشیدهاند. در ...
بیشتر
رسانهها به عنوان شکلدهندگان به افکار عمومی، نقشی تعیینکننده در حمایت از رشد و توسعه علم و فناوری دارند. آنها این کار را از طریق طراحی چارچوبهای رسانهای برای طرح موضوعات مختلف علمی انجام میدهند. این مقاله به دنبال شناسایی چارچوبهایی است که سریالهای تلویزیونی جمهوری اسلامی ایران به کمک آنها بیوتکنولوژی را به تصویر کشیدهاند. در این پژوهش تصویری که از بیوتکنولوژی در سریالهای تلویزیونی ارائه شده با استفاده از تحلیل کیفی چارچوب بررسی میشود. برای دستیابی به این مقصود، سریالهای تلویزیونی شبکه های پنجگانه سراسری سیمای جمهوری اسلامی ایران از سال 1388 تاکنون مورد بررسی قرار گرفتند و از آن میان دو سریال بال های خیس (1392) و فاکتور هشت (1387) محصول شبکه یک، که موضوع محوری آنها بیوتکنولوژی بود، برای تحلیل نهایی انتخاب شد. سپس برای دستیابی به چارچوبها، تلفیقی از دو روش تحلیل مضمونی و نشانهشناسی استفاده شد. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که بیوتکنولوژی در قالب شش چارچوب اصلی در سریال های تلویزیونی به تصویرکشیده شده اند. این شش چارچوب عبارتند از توطئه، ایدئولوژی و ارزش های معنوی، پیشرفت علمی، اخلاق، اقتصاد و استقلال.
ابراهیم عباسی
چکیده
این مقاله سعی دارد ابعاد روششناختی اجتماعگرایی را بهعنوان یکی از رهیافتهای هنجاری علوم اجتماعی در تبیین پدیدههای سیاسی و اجتماعی بررسی کند. بدینسان در پی سؤال مؤلفههای روشی اجتماعگرایی چیست؟ اصول روششناختی و مفاهیم اصلی آن را از دیدگاه السدیر مکاینتایر به بحث میگذارد. اجتماعگرایان سنت را به جای گفتمان ...
بیشتر
این مقاله سعی دارد ابعاد روششناختی اجتماعگرایی را بهعنوان یکی از رهیافتهای هنجاری علوم اجتماعی در تبیین پدیدههای سیاسی و اجتماعی بررسی کند. بدینسان در پی سؤال مؤلفههای روشی اجتماعگرایی چیست؟ اصول روششناختی و مفاهیم اصلی آن را از دیدگاه السدیر مکاینتایر به بحث میگذارد. اجتماعگرایان سنت را به جای گفتمان قرار میدهند. پنج مرحله ظهور، عقلانیت، گفتوگو، افول و احیای مجدد سنتهای فکری را بررسی میکنند. آنها سازهگرایان عرصه روششناختی هستند. سطح تحلیل آنها نه خرد و کلان بلکه محلی است و مکان و عقلانیت محیطی برای آنها اهمیت فراوان دارد. در عرصه جامعهشناسی نیز بر اجتماعات تأکید دارند و سیاست را در این عرصه جستجو میکنند. از نظر جامعهشناسی رهیافت فوق ناشی از افول تدریجی ایدئولوژیهای بسیج کننده، اعم از چپ و لیبرال در عرصه سیاسی، افول جنبشهای پرولتری و فرایندهای غیر سیاسی شدن در کشورهای اروپایی و تحولاتی نظیر جنبش سبزها، حامیان محیط زیست، جنبشهای فمینیستی و ... بوده است. کاربست این رهیافت به جای دیگر نظریات رویکردهای اثباتگرایی و هرمنوتیکی، بهنظر میرسد بتواند رهیافتی بومی را برای فهم و سیاستگذاری در جامعه متکثر ایرانی بهدست دهد و بهعنوان نظریهای میانرشتهای برای علوم انسانی بهکار آید.
فاروق امین مظفری؛ خورشید پاداشی اصل؛ لقمان شمسی؛ علی بوداقی
چکیده
مقاله حاضر با هدف بررسی نقش و جایگاه میانرشتهای در رابطه دانشگاه و صنعت نوشته شده است. با بررسی فرایند تولید علم و مرور هر سه پارادایم موجود در جامعهشناسی علم، پارادایم اخیر تولید علم، رابطه دانشگاه و صنعت را به عنوان یکی از الگوهای تولید علم معرفی مینماید. اما ارتباط دانشگاه با صنعت یک رابطه ساده و بیچالش نبوده و مطالعات ...
بیشتر
مقاله حاضر با هدف بررسی نقش و جایگاه میانرشتهای در رابطه دانشگاه و صنعت نوشته شده است. با بررسی فرایند تولید علم و مرور هر سه پارادایم موجود در جامعهشناسی علم، پارادایم اخیر تولید علم، رابطه دانشگاه و صنعت را به عنوان یکی از الگوهای تولید علم معرفی مینماید. اما ارتباط دانشگاه با صنعت یک رابطه ساده و بیچالش نبوده و مطالعات انجام شده در این زمینه گویای این مسئله است. از طرفی دیگر آموزش و انجام پژوهشهای میانرشتهای نیز در سالهای اخیر رونق گرفته است. با بررسی عوامل موثر بر انجام کار میانرشتهای و محدودیتهای موجود در آن این نتایج بدست آمد که چالشهای موجود بر سر راه ارتباط دانشگاه با صنعت، مواردی هستند که جزو عوامل موثر بر کار میانرشتهای تلقی میشوند و عدم وجود این عاملها باعث اخلال در کار میانرشتهای و ایجاد چالش در رابطه دانشگاه و صنعت شده است. بنابراین تاکید بر کار و پژوهشهای میانرشتهای میتواند قسمت عظیمی از چالشهای موجود در رابطه دانشگاه و صنعت را بر طرف کند.
میان رشتهای
سوفیا کوتلاکی؛ زری سعیدی
چکیده
تمرکز آموزش فرهنگ روی کمک به فراگیران زبان خارجی است تا به ایجاد درکی از فرهنگ زبان هدف و در حالت ایدئالتر، نگرش مثبت نسبت به فراگیری آن در این افراد بیانجامد. در دنیای امروز، ممکن است سلطۀ زبان انگلیسی در حیطههای سرگرمی، رسانههای جمعی و رسانههای جدید با دیدگاههای نامتوازنی همراه شود. مبنای مقاله بینارشتهایِ حاضر بر اساس ...
بیشتر
تمرکز آموزش فرهنگ روی کمک به فراگیران زبان خارجی است تا به ایجاد درکی از فرهنگ زبان هدف و در حالت ایدئالتر، نگرش مثبت نسبت به فراگیری آن در این افراد بیانجامد. در دنیای امروز، ممکن است سلطۀ زبان انگلیسی در حیطههای سرگرمی، رسانههای جمعی و رسانههای جدید با دیدگاههای نامتوازنی همراه شود. مبنای مقاله بینارشتهایِ حاضر بر اساس یافتههای مطالعات فرهنگی، انسانشناسی، و منظورشناسیِ زبانشناسی بوده و نحوۀ کاربرد آنها در حیطه علم تدریس را نشان میدهد. استدلال تحقیق حاضر آن است که در جهانی که تعداد افراد انگلیسیزبان غیربومی از تعداد انگلیسیزبانهای بومی بیشتر است، آموزش فرهنگ باید اهداف خود را گسترش دهد و در کنار کمک به زبانآموزان برای ایجاد آگاهی و درک مثبت نسبت به فرهنگ زبان هدف، غایتی در جهت ایجاد و گسترش درک روشن از قوانین فرهنگ بومی فراگیران نیز در نظر بگیرد. این تحقیق با نگاهی به مفهوم و اجزای «وجهه» و قواعد «احترام» در فارسی (ملاحظه، تواضع و صمیمیت) بر مفهوم توانش ارتباطی و ناکامی و شکست در منظورشناسی تمرکز دارد و سپس الگو و مدلی برای تحلیل فرهنگ ایرانی ارائه میکند. در ادامۀ این پژوهش، چگونگی بهکارگیری الگوی تجزیهوتحلیل فرهنگی برای ارائه راهبردها و استراتژیهای کلاس درس نشان داده خواهد شد.
میان رشتهای
مهدی سبحانی نژاد؛ سولماز نورآبادی
چکیده
هدف پژوهش حاضر، تبیین پیشنیازها و سازوکار برنامه درسی میانرشتهای دانشگاهی بهمنظور تحقق معرفت جامع است. روش پژوهش این مقاله، توصیفیـتحلیلی و استنتاجی بوده و در پی پاسخ به دو پرسش است؛ 1. پیشنیازهای برنامه درسی میانرشتهای دانشگاهی چیست؟ 2. سازوکار تحقق معرفت جامع حاصل از برنامه درسی میانرشتهای در آموزش عالی، چگونه ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، تبیین پیشنیازها و سازوکار برنامه درسی میانرشتهای دانشگاهی بهمنظور تحقق معرفت جامع است. روش پژوهش این مقاله، توصیفیـتحلیلی و استنتاجی بوده و در پی پاسخ به دو پرسش است؛ 1. پیشنیازهای برنامه درسی میانرشتهای دانشگاهی چیست؟ 2. سازوکار تحقق معرفت جامع حاصل از برنامه درسی میانرشتهای در آموزش عالی، چگونه است؟ یافتهها نشان داد که «عمدهترین پیشنیاز برنامه درسی میانرشتهای دانشگاهی، درک اهمیت میانرشتهای در راستای خودرهبرسازی یادگیرنده است». لازم است دستاندرکاران این حوزه دریابند که تقسیم موضوعها به مواد درسی مجزا، برقراری ارتباط میان مفاهیم را دشوار میکند. رویکرد موضوعمحور کنونی، سبب پرورش نیافتن مهارتهای فکری سطح بالا و نیز بیتوجهی به ابعاد بینشی و مهارتی یادگیری میشود. همچنین ازآنجاکه منظور از معرفت جامع، نوعی یادگیری است که دربردارندۀ همزمان شناخت، بینش و مهارت باشد، بنابراین، برنامه درسی دانشگاهی باید بهگونهای باشد که فراگیران بتوانند به همۀ ابعاد معرفت جامع دست یابند. سازوکار میانرشتهای، درصدد فراهم کردن فرصت بحث و تفکر، آشنا کردن استادان با رویکردهای نوین تدریس، سنجش نیازهای محلی و ملی و مشاهده نتایج در محتوای برنامه درسی، و بهکارگیری روش مناسب ارزشیابی از برنامههای درسی است. با بهرهمندی از برنامه درسی میانرشتهای میتوان به تحقق معرفت جامع که هدف والای دانشگاه است، کمک کرد.
بحران ویروس کرونا
شهرزاد احمدی؛ منصور گرکز
چکیده
یکی از معضلات در کشور ما در زمان شیوع یک بیماری، هزینههای سنگین سلامتی بهخصوص در خانوارهای با دهک پایین است. در دورهای که بر روی کاهش ارتباطات و فاصلهٔ فیزیکی تأکید شده است، مشکل بهکارگیری نیروی انسانی بر اقتصاد تأثیر گذاشته است. با شیوع کووید19، افزایش بیکاری در جامعه از یکسو و افزایش هزینههای زندگی از سوی دیگر موجب میشود ...
بیشتر
یکی از معضلات در کشور ما در زمان شیوع یک بیماری، هزینههای سنگین سلامتی بهخصوص در خانوارهای با دهک پایین است. در دورهای که بر روی کاهش ارتباطات و فاصلهٔ فیزیکی تأکید شده است، مشکل بهکارگیری نیروی انسانی بر اقتصاد تأثیر گذاشته است. با شیوع کووید19، افزایش بیکاری در جامعه از یکسو و افزایش هزینههای زندگی از سوی دیگر موجب میشود که دهکهای پایین با مشکلات و تنگناهای معیشتی روبهرو شوند. هدف این مقاله بررسی هزینه سلامت اقتصادی در بیماران مبتلا به ویروس کووید19 است. مطالعهٔ حاضر مقطعی است و نمونهٔ آماری 400 بیمار از میان کلیهٔ بیماران بستری در بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ایران با استفاده از روش نمونهگیری دو مرحلهای تصادفی انتخاب شدند. جهت گردآوری دادهها از پرسشنامه و بهمنظور تحلیل دادهها و انجام آزمون آمار x2 و از نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافتهها نشان داد که از میان 12 متغیر بررسیشده، 7 متغیر ارتباط معناداری با هزینههای سنگین سلامت و پرداخت از جیب نشان دادند. این هفت متغیر عبارتانداز: جنسیت سرپرستخانوار، سکونت در شهر، بیماری سایر اعضای خانوار، مالکیت مسکن، سطح درآمد، پوشش بیمهای مکمل و تعداد اعضای خانوار. بهنظرمیرسد عدم توجه دقیق مسؤولین و سیاستگذاران نظام سلامت کشور در طراحی سازوکارهای مناسب سلامت، با توجه به مقتضیات کشور یعنی شرایط اقتصادی، اجتماعی، جمعیت شناختی و در نهایت الگوهای اپیدمیولوژی بیماری کووید19، از مهمترین علل ناکارآمدی نظام خدمات سلامت کشور در حمایت از بیماران است.
محمدعلی توانا
چکیده
بحث از روش شناخت پدیدههای طبیعی، انسانی و اجتماعی همواره یکی از مجادلهبرانگیزترین مباحث در میان دانشمندان علوم مختلفبوده است. پارادایمهای روششناسانه متفاوت هرکدام براساس مبانی هستیشناسی و معرفتشناسی متفاوت بدین مسأله پرداختهاند. پارادایم اثباتگرایی (پوزیتیویستم)، به جهان یگانه مستقل از ذهن باور دارد، ...
بیشتر
بحث از روش شناخت پدیدههای طبیعی، انسانی و اجتماعی همواره یکی از مجادلهبرانگیزترین مباحث در میان دانشمندان علوم مختلفبوده است. پارادایمهای روششناسانه متفاوت هرکدام براساس مبانی هستیشناسی و معرفتشناسی متفاوت بدین مسأله پرداختهاند. پارادایم اثباتگرایی (پوزیتیویستم)، به جهان یگانه مستقل از ذهن باور دارد، در نتیجه علم را واحد میداند، بر همین اساس روشهای علوم طبیعی را بر علوم انسانی و اجتماعی تحمیل مینماید. در مقابل پارادایم معناکاوی (هرمنوتیک) جهان انسانی را از جهان طبیعی متفاوت میداند، از این رو روش علوم انسانی (تأویل) و علوم طبیعی (تبیین) را از هم متمایز میسازد اما از نیمه دوم قرن بیستم پارادایم دیگری با عنوان «واقعگرایی انتقادی» شکل گرفته است که بیشتر با تحقیقات روی باسکار پیوند خورده است. این پارادایم تلاش دارد با فرا رفتن از دوگانه انگاری روشی و بهرهگیری از هستیشناسی پوزیتیویستی و شناختشناسی هرمنوتیکی به رویکردی میانرشتهای در باب شناخت دست یابد. بر این اساس، مقاله حاضر این پرسشها را طرح مینماید که آیا واقعگرایی انتقادی را میتوان بهمثابه روششناسی میانرشتهای تلقی نمود؟ آیا این پارادایم میتواند دانش میانرشتهای تولید کند؟ در نگاه نخست پاسخ این مقاله بدین پرسش مثبت است. از این رو، مقاله حاضر با بهره از روش اصل موضوعی تلاش میکند تا قابلیت مفروضات و گزارههای واقعگرایی انتقادی به عنوان روشی میانرشتهای - بهویژه در حوزه علوم انسانی و اجتماعی - را نشان دهد. مهمترین استدلال نوشتار حاضر این است؛ مبانی هستیشناسی و معرفتشناسی چندلایه در پارادایم واقعگرایی انتقادی، نهایتاً به روششناسی چندلایه ختم میگردد که سنگ بنای تولید دانش میانرشتهای میباشد. مهمترین یافته مقاله حاضر بدین قرار است: گزارههای پارادایم روشی واقعگرایی انتقادی نه تنها زمینه دانش میانرشتهای را فراهم میآورد بلکه به همان قوت گزارههای پارادایمهای روشی اثباتگرایی و هرمنوتیک است؛ بدین معنا که این گزارهها دارای سازگاری، استقلال و تمامیت هستند.
علیرضا فارسی؛ منیب طالبی
چکیده
پدیده بازارهای سنتی سنندج، مجموعهای کامل و پیچیده از فعالیتهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است. با وجود این پیچیدگیها، میان وجوه مختلف بازار و نوع ساختار بنا و معماری آن، بهتدریج و با گذشت زمان هماهنگی معقولی برقرار است. لذا به نظر میرسد این پدیده در بردارنده ساختارهای ارزشمند اما پنهانی است که فهم آنها صرفاً در یک تعامل ...
بیشتر
پدیده بازارهای سنتی سنندج، مجموعهای کامل و پیچیده از فعالیتهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است. با وجود این پیچیدگیها، میان وجوه مختلف بازار و نوع ساختار بنا و معماری آن، بهتدریج و با گذشت زمان هماهنگی معقولی برقرار است. لذا به نظر میرسد این پدیده در بردارنده ساختارهای ارزشمند اما پنهانی است که فهم آنها صرفاً در یک تعامل سازنده با فضا و کاربران و ساکنان آن امکانپذیر است. هدف پژوهش حاضر آن است که با نگاهی پدیدارشناسانه و با تکیه بر دیدگاه فیلسوفانی همچون گادامر و هایدگر، پدیده بازار سنتی سنندج را، آنگونه که در تجربه مخاطبان و ساکنان بازار نمایان میشود، تبیین نماید. روش انجام پژوهش بهصورت پدیدارشناسیِ هرمنوتیک است که در آن از مصاحبههای عمیق نیمهساختاریافته، با یازده نفر از کسبه و کاربران بازار، استفاده شده است. در پایان، نوزده افق معنایی جدید از پدیده بازار سنتی سنندج پدیدار شده است. تجاوز به راسته اصلی گذر از طرف کسبه بهعنوان یک رفتار اصیل، کارکرد ارتباطی و گذری بازار، عجین شدن مفهوم بازار با حادثه تاریخی ساخته شدن خیابان انقلاب، راحتی و خودمانی بودن ارتباطات داخل بازار و نامفهومی گذر طبیعی زمان در بازار به دلیل ساختار کالبدی آن از جمله نتایج مهم پژوهش حاضر است.
میان رشتهای
علی یاسینی؛ محمد تابان
چکیده
محیط پژوهشمحور در دانشگاهها و مؤسسههای آموزش عالی، نقش مهمی در تحقق اهداف پژوهشی آموزش عالی ایفا میکند؛ بهنحوی که میتوان انتظار داشت، در صورت بالا بودن کیفیت آن، دانشجویان تحصیلات تکمیلی، ضمن تعامل مؤثر با استاد راهنما، احساس کارآمدی بالایی نیز در پژوهش داشته باشند. هدف اصلی مقاله حاضر، ارائه و آزمون الگوی تبیینکنندة ...
بیشتر
محیط پژوهشمحور در دانشگاهها و مؤسسههای آموزش عالی، نقش مهمی در تحقق اهداف پژوهشی آموزش عالی ایفا میکند؛ بهنحوی که میتوان انتظار داشت، در صورت بالا بودن کیفیت آن، دانشجویان تحصیلات تکمیلی، ضمن تعامل مؤثر با استاد راهنما، احساس کارآمدی بالایی نیز در پژوهش داشته باشند. هدف اصلی مقاله حاضر، ارائه و آزمون الگوی تبیینکنندة خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشتههای علوم انسانی در محیط پژوهشمحور است. روش پژوهش، بهلحاظ هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری دادهها، توصیفی از نوع همبستگی است که بهطور خاص از الگویابی معادلات ساختاری استفاده کرده است. جامعه پژوهش را تمامی دانشجویان رشتههای علوم انسانی مقطع تحصیلات تکمیلی دانشگاههای غرب کشور (ایلام، کرمانشاه، خرمآباد، کردستان) در سال 1395 تشکیل داده که با شیوه نمونهگیری طبقهای متناسب با حجم، تعداد 482 نفر بهعنوان نمونه انتخاب شدهاند. دادهها با سه ابزار استاندارد روا و پایا جمعآوری و برای آزمون الگوی پژوهش از نرمافزار SPSS و LISREL استفاده شده است. نتایج، نشان میدهند که بین متغیرهای پژوهش بهلحاظ آماری، رابطه معناداری وجود دارد. بالاترین ضریب همبستگی بین محیط پژوهشمحور و کیفیت تعامل استادـدانشجو (0/61=r) و پایینترین ضریب بین محیط پژوهشمحور و خودکارآمدی پژوهش (17/0=r) محاسبه شده است. نتایج تحلیل مسیر نشان میدهند که محیط پژوهشمحور دارای اثر مثبت و معناداری بر خودکارآمدی پژوهش (β=0.38) و کیفیت تعامل استادـدانشجو (β=0.57) است و همچنین از طریق متغیر کیفیت تعامل استادـدانشجو، اثر غیرمستقیم معناداری بر خودکارآمدی پژوهش (β=0.21) دارد. نتایج، حاکی از تفاوت الگوی مفروض در بین دانشگاههای موردمطالعه است.
مدیریت دولتی
علی شیرین؛ لطف اله فروزنده؛ حسن دانایی فرد؛ احمد علی خائف الهی
چکیده
برساخت یا سازه توانمندسازی بهمعنای «قدرت دادن» و «تواناسازی» بارها در رشتههای مختلف بهعنوان یک سازه میانرشتهای بررسی شده است. معنای این سازه در ابتدای رخداد تحول در دو رشته دینشناسی و جامعهشناسی به سهمبندی یا بهاشتراکگذاری قدرت مربوط میشد. در سالهای بعد که سازه توانمندسازی در رشتههای آموزش و پرورش، ...
بیشتر
برساخت یا سازه توانمندسازی بهمعنای «قدرت دادن» و «تواناسازی» بارها در رشتههای مختلف بهعنوان یک سازه میانرشتهای بررسی شده است. معنای این سازه در ابتدای رخداد تحول در دو رشته دینشناسی و جامعهشناسی به سهمبندی یا بهاشتراکگذاری قدرت مربوط میشد. در سالهای بعد که سازه توانمندسازی در رشتههای آموزش و پرورش، روانشناسی، و مددکاری اجتماعی مطرح شد، هدف غایی از طرح آن، افزایش رفاه انسان بود و در حوزه مدیریت، به پیوند توانمندسازی با بهرهوری توجه شد. هدف این مقاله، واکاوی تطور سازه توانمندسازی بین رشتههای حوزه علوم تجربی، انسانی، و اجتماعی در ایران است؛ بنابراین، با استفاده از روش پژوهش کیفی تحلیل محتوا، دادههای موردنیاز از 250 مقاله در سامانه مجلههای علمی کشور در رشتههای مختلف جمعآوری و با استفاده از نرمافزار اسپیاساس23 و تکنیکهای آماری کروسکال والیس، تحلیل خوشهای و کایدو تحلیل شد. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که این سازه در رشتههای مدیریت بیشتر بر ارتقای بهرهوری نیروی انسانی، و در رشتههای دیگر، بر ارتقای رفاه انسان و سهمبندی قدرت متمرکز بوده است. علاوهبر این، در ایران سعی شده است، مقوله تعالی انسان با رویکرد اسلامی ایرانی الگوسازی شود. پیشنهاد میشود برای درک درست سازه توانمندسازی و طراحی الگوی جامع، با نگاه میانرشتهای به رویکرد روانشناختی یا رویکرد ساختاری و یا ترکیبی از آنها توجه شود.
علم اطلاعات و دانششناسی
رسول زوارقی؛ افشین حمدیپور؛ فیروزه قاسمی زاده
چکیده
هدف از این مقاله، بررسی انگیزهها، میزان، و عوامل تأثیرگذار بر استفادۀ دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز از شبکههای اجتماعی علمی است. این مطالعه به روش توصیفی پیمایشی انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محققساخته بوده و دادهها با استفاده از آزمونهای آماری توصیفی و استنباطی و آزمون خی2 مورد تجزیهوتحلیل ...
بیشتر
هدف از این مقاله، بررسی انگیزهها، میزان، و عوامل تأثیرگذار بر استفادۀ دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز از شبکههای اجتماعی علمی است. این مطالعه به روش توصیفی پیمایشی انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محققساخته بوده و دادهها با استفاده از آزمونهای آماری توصیفی و استنباطی و آزمون خی2 مورد تجزیهوتحلیل قرارگرفتهاند.یافتهها نشان داد که 67 درصد از دانشجویان با شبکههای اجتماعی علمی آشنایی داشته و از آن استفاده میکنند. اصلیترین انگیزههای دانشجویان برای استفاده از این شبکهها بهترتیب عبارت است از: اطلاع یافتن از تازههای علم و دانش، در تماس بودن با دیگر محققان و نیز دنبال کردن فعالیت دیگر پژوهشگران. همچنین نتایج نشان داد میان مقطع تحصیلی و سن دانشجویان با میزان استفاده از شبکههای اجتماعی علمی و انگیزههای استفاده از این شبکهها ارتباط مستقیم و معنیداری وجود دارد. میان جنسیت و گروههای عمده آموزشی دانشجویان، و میزان استفاده از شبکههای اجتماعی علمی ارتباط مستقیم و معنیداری وجود دارد. طبق نتایج مقاله حاضر، وضعیت آشنایی دانشجویان با این شبکهها مطلوب نیست و دانشجویان یا بهطور کل از این شبکهها استفاده نمیکنند و یا استفاده بسیار کمی از این ظرفیتهای نوین علمی دارند.
جامعهشناسی
فرجاد ناطقی؛ ابراهیم توفیق
چکیده
مقالۀ حاضر چیستی «زیستـمقاومت» را در چشماندازی میانرشتهای متأثر از فلسفۀ سیاسی، تاریخ، انسانشناسی و جامعهشناسی جستوجو میکند. دراینراستا، مفهوم «زیستـمقاومت» با خوانشی تلفیقی از نظریههای اسپینوزا و دلوز صورتبندی شده است. همچنین، با استفاده از روش تبارشناسی و نگرش تجربهگرایی استعلایی، پدیدآیی ...
بیشتر
مقالۀ حاضر چیستی «زیستـمقاومت» را در چشماندازی میانرشتهای متأثر از فلسفۀ سیاسی، تاریخ، انسانشناسی و جامعهشناسی جستوجو میکند. دراینراستا، مفهوم «زیستـمقاومت» با خوانشی تلفیقی از نظریههای اسپینوزا و دلوز صورتبندی شده است. همچنین، با استفاده از روش تبارشناسی و نگرش تجربهگرایی استعلایی، پدیدآیی «انبوه خلق» بهمثابۀ محصول فعلیتیابی «زیستـمقاومت» مورد بررسی تاریخی قرار گرفته است. در تاریخ معاصر ایران، جمعیت بهمثابۀ یک انبوه خلق میان برافتادن نظم قدیم تا برآمدن نظم جدید در نهضت مشروطیت، جنبشهای1332-1320 و انقلاب1357 تحقق یافته است. بنابراین، انجمنها، اتحادیهها و شوراها اَشکال انبوه خلق در هریک از این دورههای تاریخی بودهاند، که درواقع مقاومت جمعی فرودستان در مقابل «زیستـقدرت» را به نمایش گذاشتهاند. وجود، نیروی درونماندگار حیات است و انسانها در مواجهه با تهدید وجود با یکدیگر همسرنوشتند. ازاینرو، «زیستـمقاومت» یک کنش مشترک سیاسی برای صیانت از وجود است که با دگردیسی بدنـسوژههای منقاد به بدنـسوژههای آزاد در «لحظۀ دیداریـشنیداری ناب» ممکن میشود. نتایج حاصل از یافتههای این مقاله ما را به سه اصل بنیادین رهنمون میسازد: 1) وجودداشتن، مقاومتکردن است؛ 2) صیانت از وجود یک پراکسیس سیاسی است؛ 3) آزادی فردی بدون آزادی جمعی امکانپذیر نیست.
میان رشتهای
حسن داناییفرد؛ ناهید امراللهی بیوکی؛ سیدحمیدرضا فاطمی عقدا
چکیده
هرمنوتیک انتقادی در علم فلسفه بهطور اعم و در روششناسی علوم انسانی بهطور اخص ریشه دوانده است. این رویکرد از منظر روششناسی، نوعی پژوهش کیفی قلمداد میشود و هدف آن، دستیابی به فهم درونی در بسترهای متنوع (از قبیل زبانی، زمانی، تجربی و...) است. یورگن هابرماس که از متقدمان مکتب فرانکفورت و نماینده این روش محسوب میشود، در سال 1981 یکی ...
بیشتر
هرمنوتیک انتقادی در علم فلسفه بهطور اعم و در روششناسی علوم انسانی بهطور اخص ریشه دوانده است. این رویکرد از منظر روششناسی، نوعی پژوهش کیفی قلمداد میشود و هدف آن، دستیابی به فهم درونی در بسترهای متنوع (از قبیل زبانی، زمانی، تجربی و...) است. یورگن هابرماس که از متقدمان مکتب فرانکفورت و نماینده این روش محسوب میشود، در سال 1981 یکی از بهترین آثار خود را بهنام «نظریه کنش ارتباطی» منتشر و اشکال نمادین تعامل اجتماعی را به نظریه انتقادی فرانکفورت اضافه کرد. بدین نحو، هرمنوتیک انتقادی بهدنبال نمایان ساختن «یک جواب واحد» نیست؛ بلکه در پی به تصویر کشیدن فهم پدیدههای اجتماعی بوده که از طریق گفتمان حاصل میشوند. گفتمان، بهعنوان ابزار کسب داده در هرمنوتیک انتقادی بهکار میرود و بهزعم هابرماس شرط اساسی گفتمان، فراهم ساختن فضایی خالی از هرگونه قدرت است. در این نوع پژوهش کیفی، پژوهشگر با انجام گفتمانهای انفرادی و عمیق با افراد و رونویسی این گفتمانها، پدیده را به متن تبدیل میکند. این متون دادههای پژوهش را شکل میدهند. در ادامه، پژوهشگر به تفسیر شکلِ متنیِ پدیدهها (موضوعات) میپردازد و نتایج حاصل را در تعداد محدودی تم نمایان میسازد که هر یک از این تمها در طبقات محدودی قرار میگیرند. از آنجاییکه مهمترین مزیت هرمنوتیک انتقادی، در بسط و توسعه رویکردهای تفسیری موجود به سمت مطالعه مدیریت است، مقاله حاضر بر آن است تا این رویکرد را به منزله روش پژوهش کیفی در مطالعات سازمان و مدیریت مورد بررسی و کنکاش قرار داده و فرایند و عناصر اساسی آن را باز نمایاند.
حقوق
عبدالحمید شمس
چکیده
یکی از چالشهای پیش روی کشورهایی که دارای اقوام مختلف هستند، گرایش قومیتها به اداره امور داخلی، توسط خودشان است. درصورتیکه قدرت مرکزی نتواند در شرایط ثبات، این تمایل را بهدرستی هدایت و «وفاق ملی» را تقویت کند، در شرایط بیثباتی، زمینۀ واگرایی کشور فراهم خواهد شد. در پیشینه تاریخی کشور ما (از ساتراپهای شبهفدرال عصر هخامنشی ...
بیشتر
یکی از چالشهای پیش روی کشورهایی که دارای اقوام مختلف هستند، گرایش قومیتها به اداره امور داخلی، توسط خودشان است. درصورتیکه قدرت مرکزی نتواند در شرایط ثبات، این تمایل را بهدرستی هدایت و «وفاق ملی» را تقویت کند، در شرایط بیثباتی، زمینۀ واگرایی کشور فراهم خواهد شد. در پیشینه تاریخی کشور ما (از ساتراپهای شبهفدرال عصر هخامنشی تا تراکمزدایی در دوران کنونی) روشهایی از سازماندهی و اداره امور عمومی محلی وجود داشته است که کشف و دستهبندی آنها میتواند مجموعهای مفید برای تقویت مبانی نظری و عملی اداره امور محلی آینده ایران باشد. مقاله حاضر (پژوهشی میانرشتهای با کاربرد مدیریت دولتی و حقوق اداری)، از لحاظ هدف، پژوهشی بنیادی و نظری است و در زمینۀ کشف حقایق تاریخی، برای نخستینبار، بر این نظر تأکید میکند که (از حکمرانی سلسله صفوی تا حکومت پهلوی اول) سازماندهی سرزمینهای داخلی قلمرو ایران، همزمان، با سه روش «متمرکز»، «غیرمتراکم محدود» و «غیرمتراکم فدرالگونه» انجام میشده است؛ در این راستا جمعآوری دادههای مربوط به موضوع بر مبنای «مطالعۀ اسنادی» است. بهعبارت دیگر، روش تحقیق در این نوشتار، روش بررسی و تحقیق تاریخی با رویکرد توصیفیـ تحلیلی است؛ بر این اساس، نخست با استفاده از منابع حوادث و رویدادها، وقایع توصیف، و سپس تحلیل، و درنهایت پیشنهادهای جدیدی عرضه میشود که ما را با دستاوردهای نوینی در این عرصه آشنا خواهد کرد.
میان رشتهای
امیرحسین حاتمی
چکیده
متون تاریخ اندیشه عمدتاً با توجه به تمرکز و ابتنائشان بر ذهنیّت اندیشمندان و نظریهپردازان گذشته، واجد محتوا و ماهیت متمایزی نسبت به دیگر متون تاریخنگارانه هستند. از آنجا که ذهنّیت هر اندیشمند، متأثر از مؤلفههای گوناگون سیاسی، اجتماعی، تاریخی، اقتصادی، مذهبی، فلسفی و فرهنگی است، تحلیل و بررسی اینگونه متون مستلزم ابزارها و ...
بیشتر
متون تاریخ اندیشه عمدتاً با توجه به تمرکز و ابتنائشان بر ذهنیّت اندیشمندان و نظریهپردازان گذشته، واجد محتوا و ماهیت متمایزی نسبت به دیگر متون تاریخنگارانه هستند. از آنجا که ذهنّیت هر اندیشمند، متأثر از مؤلفههای گوناگون سیاسی، اجتماعی، تاریخی، اقتصادی، مذهبی، فلسفی و فرهنگی است، تحلیل و بررسی اینگونه متون مستلزم ابزارها و روشهای میانرشتهای است. چرا که تنها با کاربرد یک روششناسی میانرشتهای است که میتوان همه این مؤلفههای متنوع را به درستی تحلیل نمود. از میان روششناسیهای موجود در این زمینه، روششناسی قصدی ـ زمینهگرای کوئنتین اسکنیر استاد و پژوهشگر اندیشهٔ سیاسی، یکی از پرکاربردترینها بوده است. گرچه عمدتاً تمرکز مطالعات اسکینر بر حوزه اندیشهٔ سیاسی بوده است، اما روششناسی او بر پایه و اصول میانرشتهای بنا شده و هم خود او و هم شارحان و مفسران آثارش، این روششناسی را در رشتههای مختلف علوم انسانی به کار بستهاند. از این رو در این مقاله تلاش شده تا با روش تحلیلیـتوصیفی، و با ذکر نمونههای متعددی از متون تاریخنگاری و تاریخ اندیشه ایرانیـاسلامی، کاربست روششناسی میانرشتهای اسکینر در اینگونه متون مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. بنابر یافتههای مقاله، مطالعه و بررسی متون تاریخنگاری و تاریخ اندیشه ایرانیـاسلامی با توجه به تأثیری که از حوزههای مختلف علوم انسانی میپذیرند، نیازمند روششناسیهای میانرشتهای است. در این میان روششناسی میانرشتهای اسکینر با توجه به تأکیدی که بر «قصد و نیّت» نویسنده دارد، میتواند به میزان قابلتوجهی به فهم این متون و بهویژه بررسی انتقادی بسیاری از آنها کمک کند.
حسین میثمی؛ محسن عبدالهی؛ مصطفی شهیدی نسب؛ مهدی قائمی اصل
چکیده
این تحقیق الگوها و انواع مختلف برنامه درسی تلفیقی را مورد بررسی قرار داده و تناسب آنها را در رشته اقتصاد و مالیه اسلامی مورد توجه قرار میدهد. در واقع به این سوال پاسخ میدهد که اگر رشته اقتصاد و مالیه اسلامی به عنوان حوزهای میانرشتهای در علوم انسانی-اسلامی بخواهد تشکیل شود، از کدامیک از رویکردهای مطرح میتواند استفاده کند ...
بیشتر
این تحقیق الگوها و انواع مختلف برنامه درسی تلفیقی را مورد بررسی قرار داده و تناسب آنها را در رشته اقتصاد و مالیه اسلامی مورد توجه قرار میدهد. در واقع به این سوال پاسخ میدهد که اگر رشته اقتصاد و مالیه اسلامی به عنوان حوزهای میانرشتهای در علوم انسانی-اسلامی بخواهد تشکیل شود، از کدامیک از رویکردهای مطرح میتواند استفاده کند و ظرفیت هر یک از رویکردهای میانرشتهای در این رابطه چه میزان است؟ ضمن ارائه دو اصل «ارتباط حداکثری» و «بهرهبرداری حداکثری»، نشان میدهد که رویکرد مناسب برای دوره اقتصاد و مالیه اسلامی رویکردی محتوا محور است و از گونههای مطرح شده نیز، رویکردهای درونرشتهای و میانرشتهای موازی در شرایط موجود مناسب نبوده و توانایی تامین اصول مطرح شده را ندارند؛ رویکردهای چندرشتهای، متقاطع، متکثر و همچنین فرارشتهای و پسارشتگی نیز گرچه از دو رویکرد قبلی متناسبتر میباشند، اما در شرایط موجود استفاده از آنها با توجه به نقاط ضعفی که دارند پیشنهاد نمیشود. در نهایت به نظر میرسد ظرفیت و کارایی رویکرد بینرشتهای از بقیه رویکردها بیشتر بوده و برنامهریز رشته اقتصاد و مالیه اسلامی میتواند در تدوین برنامه درسی دوره از آن بهره ببرد. به هر حال در عمل میتوان از رویکرد بینرشتهای به عنوان رویکرد اصیل و مبنایی بهره برد و در کنار آن از نقاط قوت موجود در سایر رویکردها نیز به منظور تقویت برنامه درسی استفاده کرد.
شجاع احمدوند؛ سمیه حمیدی
چکیده
آیا مطالعات میانرشته ای در دوران معاصر از برداشت یکسانی برخوردار بوده و معنای واحدی برای آنها متصور است؟ امروزه در باب ضرورت مطالعات میانرشته ای تقریباً اجماع قابل قبولی در میان متفکران و صاحبنظران وجود دارد. برخلاف چند دهه قبل دیگر نمی توان از استقلال حوزه های علوم انسانی سخن گفت. این حوزه ها به شدت به هم ...
بیشتر
آیا مطالعات میانرشته ای در دوران معاصر از برداشت یکسانی برخوردار بوده و معنای واحدی برای آنها متصور است؟ امروزه در باب ضرورت مطالعات میانرشته ای تقریباً اجماع قابل قبولی در میان متفکران و صاحبنظران وجود دارد. برخلاف چند دهه قبل دیگر نمی توان از استقلال حوزه های علوم انسانی سخن گفت. این حوزه ها به شدت به هم پیچیده اند و لذا بحث میانرشته ای بحث عام و متعارفی شده است. در این راستا روایت های متعددی در باب معنای مطالعات میانرشته ای وجود دارد. یک روایت در جستجوی فاکت میکوشد. شیوه علمی فرانسیس بیکن، اصول و پایه های انقلاب رفتاری و الگوی رفتاری در علوم انسانی را می توان در این روایت قرار داد. روایت دیگر در جستجوی نقد است. متفکرانی چون هربرت مارکوزه، یورگن هابرماس را در این رویکرد می توان جای داد. روایت سوم در جستجوی معناست. ساختارگرایی فرانسه، هرمنیوتیک و پدیدارشناسی درون این رهیافت قابل بررسی هستند. و بالاخره روایت چهارم در جستجوی روایت است. پساساختارگرایی، ژاک دریدا، میشل فوکو و ژان فرانسوا لیوتار در اینجا قابل بحث هستند. با توجه به اهمیت این رویکردهای کلان و بنیادین در شناخت مطالعات میانرشته ای این مقاله میکوشد پرتوی بر برخی زوایای این رویکردها بیفکند تا امکان بهره گیری از آنها برای شناخت جایگاه مطالعات میانرشته ای در ایران بیابد.
فردین محمدی
چکیده
مقالۀ حاضر سعی در تبیین این مسئله دارد که عاملان اجتماعی میدان آموزش از چه اندازه حجم و ترکیب سرمایۀ فرهنگی و اقتصادی برخوردار هستند؟ بر اساس حجم و ترکیب سرمایۀ تحت تملک عاملان اجتماعی، ساختار میدان آموزش را چگونه میتوان ترسیم کرد؟ و درنهایت اینکه ساختار میدان آموزش به لحاظ همگونی و ناهمگونی چگونه است؟ بدینمنظور چارچوب مفهومی ...
بیشتر
مقالۀ حاضر سعی در تبیین این مسئله دارد که عاملان اجتماعی میدان آموزش از چه اندازه حجم و ترکیب سرمایۀ فرهنگی و اقتصادی برخوردار هستند؟ بر اساس حجم و ترکیب سرمایۀ تحت تملک عاملان اجتماعی، ساختار میدان آموزش را چگونه میتوان ترسیم کرد؟ و درنهایت اینکه ساختار میدان آموزش به لحاظ همگونی و ناهمگونی چگونه است؟ بدینمنظور چارچوب مفهومی پژوهش بر اساس نظریات بوردیو تدوین شده است. برای گردآوری و تحلیل دادهها از روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه بهره گرفته شد. جامعۀ آماری مورد مطالعه در روش پیمایش عبارت بود از معلمان و دانشآموزان شهر مشهد که با استفاده از روش نمونهگیری خوشهبندی و فرمول کوکران 360 معلم و 390 دانشآموز بهعنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج تحقیق نشان میدهد که بهطور کلی میزان سرمایۀ فرهنگی و اقتصادی معلمان و دانشآموزان پایینتر از سطح متوسط قرار دارد. نتایج تحلیل ساختار نیز بیانگر آن است که ساختار میدان آموزش از پنج طبقۀ متفاوت تشکیل شده است که این طبقات عبارتاند از: طبقۀ بالا، متوسط بالا، متوسط متوسط، متوسط پایین و پایین. نتایج توصیفی این طبقات نشان میدهد بیش از 70 درصد جمعیت در طبقات متوسط قرار دارند. درنتیجه، نوعی همگونی نسبی بین طبقات در میدان آموزش وجود دارد و این همگونی نسبی نشان میدهد رابطۀ رقابتی در ساختار میدان آموزش بسیار ضعیف است.
میان رشتهای
سیدمنصور امامی میبدی؛ اباذر اشتری
چکیده
دانشگاه فرهنگیان با اتکا به پیشینهٔ صد سال مراکز تربیتمعلم، در سال ۱۳۹۰ تأسیس شد که هدف آن تأمین، تربیت و توانمندسازی معلمان و نیروی انسانی وزارت آموزشوپرورش جهت ارائهٔ شهروند نمونه به جامعه و پرورش شهروندان ایران است. این مقاله مطالعهای از نوع همبستگی و رابطهای بوده که جامعهٔ آن را کلیهٔ دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان یزد ...
بیشتر
دانشگاه فرهنگیان با اتکا به پیشینهٔ صد سال مراکز تربیتمعلم، در سال ۱۳۹۰ تأسیس شد که هدف آن تأمین، تربیت و توانمندسازی معلمان و نیروی انسانی وزارت آموزشوپرورش جهت ارائهٔ شهروند نمونه به جامعه و پرورش شهروندان ایران است. این مقاله مطالعهای از نوع همبستگی و رابطهای بوده که جامعهٔ آن را کلیهٔ دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان یزد تشکیل میدهد. از بین این دانشجویان 300 نفر بهعنوان نمونه انتخاب و با ابزار پرسشنامه مورد پیمایش قرار گرفتند. نتایج نشان داد نیمی از جامعهٔ آماری 20ساله بوده و تنها 16درصد آنها متأهل بودند. همچنین میانگین نمرات شاخصهای ارزشهای دینی(61.6)، گرایش به هدف(67.5 ) و رفتارشهروندی سازمانی(82.5) بود. همچنین بین ارزشهای دینی در کار و گرایش به هدف در کار با رفتار شهروندی سازمانی رابطهٔ مثبت وجود دارد. بهعلاوه، این دو متغیر درمجموع 54درصد تغییرات رفتار شهروندی سازمانی دانشجو و معلمان دانشگاه فرهنگیان را تبیین کردند. در همین رابطه بهنظر میرسد شهروندان آینده نیازمند آموزش متغیرهای هدفمندی و معنویت در محیط کار و اجتماعی هستند.
حقوق
غلامعلی قاسمی؛ محمد عاکفی قاضیانی
چکیده
بیماری کووید-19 اقتصاد جهانی را با چالشهایی، از جمله در حوزه سرمایهگذاری، مواجه ساخته است. دولتها به موجب حقوق بینالملل موظف به حفظ سلامت و امنیت شهروندان هستند، اما وضع تدابیر حمایت از سلامت عمومی در کنترل بیماریها منجر به ورود خسارات متعدد به فعالیتهای اقتصادی سرمایهگذاران میگردد. عمده دولتها در دوران امر بین ...
بیشتر
بیماری کووید-19 اقتصاد جهانی را با چالشهایی، از جمله در حوزه سرمایهگذاری، مواجه ساخته است. دولتها به موجب حقوق بینالملل موظف به حفظ سلامت و امنیت شهروندان هستند، اما وضع تدابیر حمایت از سلامت عمومی در کنترل بیماریها منجر به ورود خسارات متعدد به فعالیتهای اقتصادی سرمایهگذاران میگردد. عمده دولتها در دوران امر بین حمایت از سلامت عمومی و سرمایهگذاری خارجی، اولی را انتخاب کرده و تدابیر ضروری و فوری اتخاذ نمودهاند. این مقاله با ماهیت کیفی و با رویکرد توصیفی ـتحلیلی به دنبال پاسخ به این سؤال بوده که در جریان همهگیری، و بهتبع آن، وضع قوانین بهداشتی و اعلام وضعیت اضطراری، تکلیف سرمایهگذاریهای خارجی که متحمل خسارت شدهاند چیست و چگونه تدابیر دولتها قابلیت توجیه دارد؟ پس از ارائه مقدمهای از این بحران اقتصادی، این موضوع در سه بخش 1) تعهدات بینالمللی در کنترل بیماریهای واگیر؛ 2) ابعاد حقوقی سرمایهگذاری خارجی؛ و 3) چالشهای حلوفصل اختلافات مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. این نتیجه حاصل شد که دولتها موظف به کنترل و مقابله با بیماریهای واگیر بوده و از اینرو مطابق مقررات بینالمللی سلامت، اعلام وضعیت اضطراری و دیگر محدودیتها نهتنها توجیهپذیر، بلکه تعهدی بینالمللی و قابل رسیدگی است. از طرفی سیل دعاوی سرمایهگذاری علیه دولتهای میزبان از تهدیدات جدی قلمداد میگردد. فارغ از عدم قطعیت فعلی، که ناشی از فقدان احکام صادر شده از سوی مراجع بینالمللی در این خصوص میباشد، مجموعه موافقتنامههای سرمایهگذاری، حقوق بینالملل عرفی و قواعد مسئولیت بینالمللی دولتها از جمله مؤلفههایی هستند که مبنای تصمیمات محاکم در جریان این دعاوی خواهد بود.
آموزش عالی
آرش یدالهی ده چشمه؛ سعید رجائی پور؛ سیدعلی سیادت
چکیده
با توجه به تأثیر دانشگاهها نسل چهارم در تحولات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و رشد و توسعۀ جوامع محلی و منطقهای، هدف اصلی این مقاله بررسی ابعاد و تدوین الگوی دانشگاه نسل چهارم برای دانشگاههای ایران است. مقاله حاضر در چارچوب رویکرد کیفی و با بهکارگیری راهبرد نظریه دادهبنیاد انجام گرفته است. جامعهٔ آماری شامل متخصصان و صاحبنظران ...
بیشتر
با توجه به تأثیر دانشگاهها نسل چهارم در تحولات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و رشد و توسعۀ جوامع محلی و منطقهای، هدف اصلی این مقاله بررسی ابعاد و تدوین الگوی دانشگاه نسل چهارم برای دانشگاههای ایران است. مقاله حاضر در چارچوب رویکرد کیفی و با بهکارگیری راهبرد نظریه دادهبنیاد انجام گرفته است. جامعهٔ آماری شامل متخصصان و صاحبنظران حوزه آموزش عالی بوده است که دادههای موردنیاز از طریق مصاحبه نیمهساختاریافته با 25 صاحبنظر و با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند زنجیرهای جمعآوری گردید. تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار MAXQDA و بر اساس طرح اشتراوس و کوربین از طریق سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی انجام گرفت. نتایج جهت اعتباریابی و بازبینی در اختیار مصاحبهشوندگان قرار گرفت و با استفاده از فن مرور همتا از پنج متخصـص در حوزه آموزش عالی نظرخواهی شد. یافتهها نشان داد که مؤلفۀ دانشگاه مسئولیتگرای ارزشآفرین بهعنوان پدیدهٔ محوری، مؤلفهٔ تحولخواهی و سازگارشوندگی بهعنوان عوامل علّی، رهبری مسئولانه، مؤلفهٔ توسعهٔ شایستگیهای حرفهای سرمایهٔ انسانی و برنامهٔ آموزشی و درسی توسعهدهنده بهعنوان راهبردهای کنش، مؤلفههای خطمشیگذاری تخصصی و حرفهای، فرهنگ نوآوری مسئولانه و ساختار تحولآفرین بهعنوان شرایط زمینهای و استقلال دانشگاهی و مؤلفهٔ مدلهای مالی توسعهدهنده بهعنوان مؤلفههای مداخلهای دانشگاه نسل چهارم شناسایی شدند. پیامد اصلی برهمکنش تمامی مؤلفههای اشارهشده توسعۀ منطقهای است که در سه حوزه فرهنگیـاجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی نقش حیاتی در توسعه و بالندگی جامعۀ محلی و ملی دارد.
حسین ابراهیمآبادی
چکیده
مفهوم سبک زندگی به رغم اهمیت کارکردگرایانه و وجه انضمامی آن، یکی از مهمترین چهارچوبهای تبیینی در مباحث جامعهشناسی و مطالعات فرهنگی در دهههای اخیر بوده است. این درحالی است که خاستگاه این مفهوم، فرد، تفاوتهای فردی، عادتها ،ذائقهها، رجحانها و به طور کلی تمایزیافتگی افراد و همچنین تفاوت رفتار افراد در فضای کنش با دیگران ...
بیشتر
مفهوم سبک زندگی به رغم اهمیت کارکردگرایانه و وجه انضمامی آن، یکی از مهمترین چهارچوبهای تبیینی در مباحث جامعهشناسی و مطالعات فرهنگی در دهههای اخیر بوده است. این درحالی است که خاستگاه این مفهوم، فرد، تفاوتهای فردی، عادتها ،ذائقهها، رجحانها و به طور کلی تمایزیافتگی افراد و همچنین تفاوت رفتار افراد در فضای کنش با دیگران است که اصولاً امری روانشناختی محسوب میشود. در این میان، سبک زندگی مفهومی وابسته به زمینه تلقی میشود و با طیفی از متغیرهای فردی، فرهنگی، دینی و اجتماعی گره خورده است که در توصیف و تحلیل نیازمند رویکردی میانرشتهای میباشد. به عبارت دیگر تفاوتها و تمایزهای فردی و روانشناختی به ویژه در موضوعی مانند، سبک زندگی بر خلاف نظریههای کلاسیک روانشناختی، امری صرفاً فردگرایانه و شخصیتی محسوب نمیشود، بلکه به شدت با ساختار و متن اجتماعی و بافت و سرمایه فرهنگی در تعامل هستند. در این مقاله، ضمن توجه به این عوامل و عناصر، ابعادی از تأثیر رسانههای جمعی و الکترونیکی و نیز مدرسه و دانشگاه به عنوان شواهدی از تأثیر زمینه و متن برسبک زندگی طرف توجه قرار میگیرد. در پایان با اتخاذ رویکردی میانرشتهای به توصیف و تحلیل مواردی از کاربرد سبک زندگی در جامعه ایران پرداخته میشود و تلاش میشود با افزودههایی از آرای دانشمندان اسلامی، دیدگاههایی برای عرصه سیاستگذاری ارائه شود.
سیدعلی اصغری
چکیده
بحران افول محیط زیست از جمله عواملی بوده که مسئله چگونگی پایدارسازی توسعه را، با در نظر گرفتن محدودیتها، به وجود آورده است. اما در تلاش برای پاسخگویی به این مسئله، این سؤال مطرح میشود که از میان دو حوزﮤ اقتصاد و اکولوژی، نظر کدامیک باید مبنای سیاستگذاری در زمینه توسعۀ پایدار قرار گیرد؟ و اینکه آیا پایداری توسعه را مقید میکند؟ ...
بیشتر
بحران افول محیط زیست از جمله عواملی بوده که مسئله چگونگی پایدارسازی توسعه را، با در نظر گرفتن محدودیتها، به وجود آورده است. اما در تلاش برای پاسخگویی به این مسئله، این سؤال مطرح میشود که از میان دو حوزﮤ اقتصاد و اکولوژی، نظر کدامیک باید مبنای سیاستگذاری در زمینه توسعۀ پایدار قرار گیرد؟ و اینکه آیا پایداری توسعه را مقید میکند؟ هدف مقاله این است که ضمن تبیین زمینۀ پیدایش این مسائل، پاسخ آنها را بیابد. روش مورد استفاده، تحلیل و تبیین و استنباط لوازم نظریهها و مقایسۀ آنها بود؛ به این ترتیب که در آغاز، مفاهیم یا معیارهای پایداری در چند حوزﮤ تأثیرگذار تخصصی، تحلیل و تبیین شد تا اهمیت مفهوم اکولوژیکِ پایداری در جریان توسعۀ پایدار روشن شود. سپس به استنباط لوازم نظریههای مهم در علم اکولوژی ــ نظریه اوج، نظریه اکوسیستم، و نظریه اکولوژی روادارــ و مقایسه آنها پرداخته شد. در نهایت تحلیل و تبیین نظریههای جدید اقتصادیِ پایداری و استنباط لوازم و نتائج آنها برای پایداری انجام شد. نتائج نشان داد که: 1. در ارتباط با توسعۀ پایدار، دو حوزه تخصصیِ اکولوژی و اقتصاد در تعیین معیار پایداری تعیینکنندهتر بودهاند؛ 2. پایداری برآمده از نظریۀ اکوسیستم، توسعه را مقید میکند؛ 3. نظریه اکولوژی روادار نمیتواند طبیعت را نرم یا معیاری برای توسعه بداند؛ 4. مفهومِ رقیق نظریۀ روادار از پایداری، توسعه را عمدتاً نامقید باقی میگذارد؛ 5. پایداری در توسعۀ پایدار، اکنون دیگر مفهومی عمدتاً اقتصادی شده است؛ 6. پایداری شدید ظرفیت قابلملاحظهای برای تقیید توسعه دارد، اما پایداری خفیف چنین نیست.
برنامهریزی شهری
فرشید سامانپور؛ ناصر برکپور؛ منیژه مقصودی
چکیده
شهرسازی دربردارندۀ نظریههای مشارکتی و عملباور است. یادگیری این نظریهها مستلزم کنشگری مدنی و مردم سالار دانشگاهها در محیطی فرارشتهای است، که در برخی کشورها از طریق خدمات مدنی انجام میشود. این خدمات در برنامۀ آموزشی شهرسازی ایران جایی ندارد و هدف مقاله بررسی امکان ارائۀ آن است. پس از مرور برخی از تجربیات جهانیِ خدمترسانیِ ...
بیشتر
شهرسازی دربردارندۀ نظریههای مشارکتی و عملباور است. یادگیری این نظریهها مستلزم کنشگری مدنی و مردم سالار دانشگاهها در محیطی فرارشتهای است، که در برخی کشورها از طریق خدمات مدنی انجام میشود. این خدمات در برنامۀ آموزشی شهرسازی ایران جایی ندارد و هدف مقاله بررسی امکان ارائۀ آن است. پس از مرور برخی از تجربیات جهانیِ خدمترسانیِ دانشگاهی در شهرسازی، با توجه به تمرکز نظام آموزش عالی ایران، گونهای خدمترسانی موسوم به «خدمتآموزی»، که در سطح کارگاههای آموزشی ارائه میشود، در ساختار کنونی آموزش شهرسازی قابل انجام به نظر رسید. مرور تجربیات کشورهای دیگر نشان داد که خدمتآموزی در شهرسازی با موانعی در سطح فنی (بهویژه مشارکت مدنی) و ساختاری (آموزش عالی) روبهروست که به نظر میرسد ناشی از جدایی دانشگاهها از جامعه است. در این تحقیق، با تمرکز بر سطح فنی، برای تبیین مشکلات مبانی نظری عملباورِ (پراگماتیست) خدمات دانشگاهی بررسی و بر اساس آن روشی مبتنی بر تمثیل برای مشارکت مدنی ارائه شد که بتواند خدمتآموزی را در ساختار کنونی آموزش عالی ایران توجیه کند. در یک اقدامپژوهی، خدمتآموزی با کاربرد این روش در دو دانشکدۀ شهرسازی تهران برگزار شد. پس از سه چرخۀ کاربرد و تأمل طی سه نیمسال، نتایج با نگرش چندسویه بررسی شد، که نشان داد کاربرد روش یادشده میتواند مشکل مشارکت را تعدیل و خدمتآموزی را برای دانشجویان توجیه کند، ولی بهتنهایی نمیتواند مدرسان را به پذیرش خدمتآموزی در ساختار کنونی آموزشی قانع نماید. در این مقاله، دلایل احتمالیِ مخالفت مدرسان و سرنخهایی برای بررسی بیشتر و پیشبرد خدمتآموزی ارائه شده است.
میترا معظمی؛ محمد توکل؛ خدیجه سفیری
چکیده
در دو دهه گذشته، محصولات تراریخته، موضعی برای اختلافنظر و مناقشه بودهاند. هدف این مقاله، بررسی ادعاهای مطرحشده در این مناقشه و شناسایی کنشگران و مدعیانی است که آنها را طرح میکنند. مقاله حاضر، یک مطالعه موردی کیفی است که دادههای آن از طریق مصاحبه با کنشگران کلیدی و فعال در این حوزه، مناظرههای دانشگاهی، و متون مرتبط با ...
بیشتر
در دو دهه گذشته، محصولات تراریخته، موضعی برای اختلافنظر و مناقشه بودهاند. هدف این مقاله، بررسی ادعاهای مطرحشده در این مناقشه و شناسایی کنشگران و مدعیانی است که آنها را طرح میکنند. مقاله حاضر، یک مطالعه موردی کیفی است که دادههای آن از طریق مصاحبه با کنشگران کلیدی و فعال در این حوزه، مناظرههای دانشگاهی، و متون مرتبط با این مناقشه، شامل متون تخصصی و غیرتخصصی، گردآوری شده و برای تحلیل آنها نیز از روش تحلیل تماتیک استفاده شده است. یافتهها نشان میدهد که دو شبکۀ موافق و مخالف با تولید این محصولات شکل گرفته است که هریک دربردارندۀ کنشگرانی است که نقطه اشتراک آنها دیدگاهی است که در مورد محصولات تراریخته دارند. شبکه موافقان، محصولات تراریخته را در چارچوبهای امنیت غذایی، محیط زیست پاک، غذای سالم، و تولید ملی قرار میدهند؛ چارچوب امنیت غذایی برای متقاعد کردن وزارت جهاد کشاورزی، چارچوب محیط زیست پاک برای اقناع و جلبتوجه سازمان محیط زیست، و غذای سالم برای جلب حمایت وزارت بهداشت بهکار میرود و تولید ملی نیز موردحمایت تمام برنامهریزان و سیاستگذاران است. اما مخالفان، با برجسته کردن مخاطرات این محصولات که شامل مخاطرات ایمنی زیستی و امنیتی است، در پی جلب حمایت کنشگران ذیربط هستند. چیرگی هریک از این چارچوبها، پیامدهای متفاوتی برای مسئله غذا و نظامهای مرتبط با آن خواهد داشت.