نوع مقاله : مقاله علمی ـ پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد رشته علوم سیاسی از دانشگاه تربیت مدرس.

چکیده

این تحقیق با روش تحلیلی _ تفسیری و در چارچوب اندیشه سیاسی به بررسی مهمترین مفروضات نظری «رویکرد قابلیتی» آمارتیا سن و آثار آن بر حوزه عدالت جنسیتی میپردازد. در اینجا بیان میشود که فهم توسعه و آثار آن بر حوزه عدالت و برابری را نمیتوان از مبانی فلسفی نهفته در آن جدا کرد. در همین زمینه بررسی جنسیتی نظریههای توسعه، حاکی از نارسایی آنها در زمینه مسائل زنان و موانع جنسیتی آنها در برخورداری از فرصتها و منابع واقعی زندگی است. این رویکردها یا نگرش انفعالی به زنان دارند و یا با تلقی انتزاعی از آزادی و فرصت برابر، از توانمندی آنها غافل میشوند. رویکرد قابلیتی که مبنای رویکرد انسانی آمارتیا سن به توسعه است، در این زمینه چشمانداز جامعی را پیشروی ما میگذارد. سن با پیوندی که میان آزادی، عدالت و دموکراسی برقرار میکند، عاملیتبخشی به زنان را محور توسعه قرار میدهد. در این رویکرد، توسعه در درجه نخست باید با تمرکز بر توانمندسازی زنان، آزادیهای ابزاری آنها را محقق سازد و در مرحله بعد، شرایط مناسب بیرونی را برای ابراز وجود و قدرت انتخابگری آنها فراهم کند.

کلیدواژه‌ها

اعوانی، شهین (1389). آیا فایده‌گرایی همان لذت‌گرایی است؟ بررسی دیدگاه بنتام و میل. دوفصلنامه تأملات فلسفی، 2(6)، 32-7.
برزگر، ابراهیم؛ سرپرست سادات، سیدابراهیم (1389). علوم سیاسی؛ پروژه‌ای میان‌رشته‌ای. فصلنامه مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، 3(1)، 46-21.
بشیریه، حسین (1386). عقل در سیاست (چاپ چهارم). تهران: نشر نگاه معاصر.
بشیریه، حسین (1392). تاریخ اندیشه‌های سیاسی قرن بیستم (جلد دوم: لیبرالیسم و محافظه کاری)، (چاپ دوازهم). تهران: نشر نی.
دین، هارتلی (1388). سیاست‌گذاری اجتماعی (ترجمه: عبدالله بیچرانلو) (چاپ اول). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
دین‌پرست، فائز؛ ساعی، علی (1391). بازسازی روش‌شناختی نظریه انتخاب عمومی. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 4(2)، 109-78.
رالز، جان (1387). نظریه عدالت (ترجمه: سیدمحمد کمال سروریان و مرتضی بحرانی) (چاپ اول). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
ریتزر، جورج (1378). نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر (ترجمه: محسن ثلاثی) (چاپ سیزدهم). تهران: انتشارات علمی.
سفیری، خدیجه (1388). جامعه‌شناسی جنسیت (چاپ اول). تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
سلیمی، حسین (1392). ماهیت میان‌رشته‌ای دانش سیاست، فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی. 6(1): 134-117.
سن، آمارتیا (1377). اخلاق و اقتصاد (ترجمه: حسن فشارکی) (چاپ اول). تهران: نشر شیرازه.
سن، آمارتیا (1379). آزادی و برابری (ترجمه: حسن فشارکی) (چاپ اول). تهران: نشر شیرازه.
سن، آمارتیا (1389). توسعه یعنی آزادی (ترجمه: محمد سعید نوری نائینی) (چاپ دوم). تهران: نشر نی.
سن، آمارتیا (1390). اندیشه عدالت (ترجمه: وحید محمودی و هرمز همایون پور) (چاپ اول). تهران: نشر کندوکاو.
سن، آمارتیا؛ درز، جین (1382). دولت، فساد و فرصت‌های اجتماعی: تعامل اندیشه‌ها در اقتصاد سیاسی توسعه (مترجم و گردآورنده: حسین راغفر). تهران: انتشارات نقش نگار.
سو، آلوین. ی. (1390)، تغییر اجتماعی و توسعه؛ مروری بر نظریات نوسازی، وابستگی و نظام جهانی (ترجمه: محمود حبیبی مظاهری) (چاپ پنجم). تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
عنبری، موسی (1390). جامعه‌شناسی توسعه؛ از اقتصاد تا فرهنگ (چاپ اول). تهران: انتشارات سمت.
غفورنیا، نفیسه (1379). برابری جنسیتی در حوزه سیاسی، سنجش نگرش دانشجویان دانشگاه تهران (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
فریدمن، جین (1389). فمینیسم (ترجمه: فیروزه مهاجر) (چاپ چهارم). تهران: انتشارات آشتیان.
کاپلستون، فردریک چارلز (1389). تاریخ فلسفه (جلد ششم) (ترجمه: اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
کار، مهرانگیز (1384). زنان در بازار کار ایران (چاپ سوم). تهران: انتشارات روشنگران.
لسناف، مایکل. ایچ (1389). فیلسوفان سیاسی قرن بیستم (ترجمه: خشایار دیهیمی). تهران: نشر ماهی.
مامسن، ژانت هنشال (1385). جنسیت یکی از مباحث توسعه (ترجمه: زهره فنی). مجله اطلاعات سیاسی اقتصادی، 233 و 234، 168-149.
منسبریج، جین؛ مولر اوکین، سوزان؛ کیملیکا، ویل (1387). دو جستار در مورد فلسفه سیاسی فمنیسم (ترجمه: نیلوفر مهدیان). تهران: نشر نی.
منوچهری، عباس (1383). هایدگر و آزادی. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، 2(39)، 168-149.
میکلسن، بریتا (1387)، روش‌های توسعه (ترجمه: محمدجواد ناطق‌پور). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
میلر، دیوید (1386)، اصول عدالت اجتماعی (ترجمه: رضاعلی نوروزی و لاله فاضلی). تهران: انتشارات سماء.
میلر، دیوید (1388). فلسفه سیاسی (ترجمه: کمال پولادی). تهران: نشر مرکز.
همپتن، جین (1385)، فلسفه سیاسی (ترجمه: خشایار دیهیمی). تهران: نشر طرح نو.
هولمز، رابرت. ال (1382). مبانی فلسفه اخلاق (ترجمه: مسعود علیا). تهران: انتشارات ققنوس.
Nussbaum, M. (2003). Capabilities as fundamental entitlements: sen and social justice. Feminist Economics, 9(2–3), 33–599.
Nussbaum, M. (2000). Women’s capabilities and social justice. Journal of Human Development, 1(2), 219-47.
Robeyns, I. (2003). Sen capabilities approach and Gender Inequality. Feminist Economics, 9(2–3), 61–92.
 
CAPTCHA Image